Büyük Selçuklu Devleti’ni Kim Yıkmıştır?

Büyük Selçuklu Devleti’ni Kim Yıkmıştır?,Büyük Selçuklu Devleti Yıkılışı,Selçuklu Devleti Yıkılış Nedenleri,Selçuklu İmparatorluğu Yıkılışı,Büyük Selçuklu Devleti Sonu,Anadolu Selçuklu Devleti Yıkılışı,Selçuklu Devleti Hangi Devlete Yenildi?,Selçuklu Devleti Nasıl Yıkıldı? Konular hakkında bilgileri bu yazımızda bulabilirsiniz.

Büyük Selçuklu Devleti’ni Kim Yıkmıştır?

Büyük Selçuklu Devleti, 11. yüzyılın başlarında Oğuz Türklerinin Kınık boyundan gelen Selçuklular tarafından kurulmuş ve tarihte önemli bir yer edinmiştir. Bu imparatorluk, geniş bir coğrafyada hüküm sürmüş, İslam dünyasında önemli bir rol oynamış, ancak 12. yüzyılın sonlarında çöküş sürecine girmiştir. Büyük Selçuklu Devleti’nin yıkılışını anlamak için, bu sürecin tarihsel, siyasi ve askeri boyutlarını incelemek gerekir.

Yıkılışın Başlangıcı:

Taht Kavgaları ve İç Karışıklıklar: Büyük Selçuklu Devleti’nin yıkılışı, esas olarak iç karışıklıklar ve taht kavgalarıyla başlar. Sultan Melikşah’ın ölümü (1092) ardından, hanedan içindeki güç mücadeleleri devleti zayıflatmıştır. Özellikle Melikşah’ın ardından tahta çıkan oğulları arasındaki çekişmeler, merkezi otoritenin zayıflamasına yol açmıştır.

Atabeyliklerin Yükselişi: Selçuklu sultanlarının çocuklarına eğitim ve yönetim deneyimi kazandırmak için eyaletlere atabeyler tayin etmesi, zamanla bu atabeylerin özerkliğini artırmış ve merkezi otoriteye karşı güçlenmelerine neden olmuştur. Bu durum, devletin bir bütün olarak kalmasını engelleyen bir faktör olmuştur.

Ekonomik ve Askeri Zayıflık:

Ekonomik Sorunlar: Selçuklu Devleti, geniş bir alana yayılmış olmanın getirdiği ekonomik güçlüklerle karşılaşmıştır. Ticaret yollarının güvenliğini sağlamak, fethedilen bölgelerdeki altyapı çalışmaları ve sürekli savaş durumu, ekonomiyi zorlamış, devletin mali kaynaklarını tüketmiştir.

Askeri Güç Kaybı: Selçuklu ordusunun omurgasını oluşturan tımarlı sipahiler ve gulamlar zamanla azalmış, disiplin ve motivasyon düşmüştür. Bu, devletin askeri gücünü önemli ölçüde zayıflatmıştır.

Dış Tehditler ve Savaşlar:

Karahitaylar: Büyük Selçuklu Devleti, doğuda yükselen Karahitay İmparatorluğu ile çatışmaya girmiştir. Özellikle 1141’de gerçekleşen Katvan Savaşı’nda Selçuklu ordusu Karahitaylara yenilmiş, bu yenilgi Selçuklu Devleti’nin doğudaki etkinliğini kaybetmesine yol açmıştır.

Gurlular ve Harezmşahlar: Gurlular ve Harezmşahlar gibi yerel güçler, Selçuklu Devleti’nin zayıflığından faydalanarak bağımsızlıklarını ilan etmişlerdir. Bu iki devletten Harezmşahlar, özellikle Alâeddin Tekiş zamanında Selçuklu topraklarına büyük zararlar vermiştir.

Oğuz İsyanları: Selçuklu Devleti’nin kendi içindeki Türkmen Oğuzlar, merkezi otoriteye karşı isyanlar çıkarmış, bu da devletin daha da zayıflamasına neden olmuştur. Sultan Sançar’ın 1153’te Oğuzlar tarafından esir alınması, Selçuklu Devleti’nin sonunu hızlandıran önemli olaylardan biridir.

Son ve Çöküş:

Sultan Sançar’ın Ölümü: Sultan Sançar’ın 1157’de ölümü, Büyük Selçuklu Devleti’nin fiilen sonunu getirmiştir. Sançar’ın ardından taht kavgaları daha da şiddetlenmiş, devletin bütünlüğü tamamen kaybolmuştur.

Eyaletlere Bölünme: Büyük Selçuklu Devleti’nin merkezi otoritesi ortadan kalkınca, eyaletler bağımsız devletler haline gelmişlerdir. Bu eyaletlerden bazıları, özellikle Anadolu Selçuklu Devleti, Irak Selçuklu Devleti ve Suriye Selçuklu Devleti olarak varlıklarını sürdürmüşlerdir.

Sonuç:

Büyük Selçuklu Devleti’nin yıkılışı, tek bir faktörle açıklanamaz. İç karışıklıklar, taht kavgaları, ekonomik ve askeri zayıflıklar, dış tehditlere karşı verilen başarısız mücadeleler ve nihayetinde devletin birleştirici gücünü yitirmesi, bu büyük imparatorluğun çöküşünü hazırlamıştır. Selçuklu Devleti’ni yıkan doğrudan bir güç değil, bu faktörlerin birleşimidir. Devletin yıkılışının ardından, Selçuklu mirası, Anadolu Selçukluları, Harezmşahlar ve diğer bağımsız devletler aracılığıyla devam etmiştir, ancak Büyük Selçuklu Devleti’nin bütünlüğü ve ihtişamı artık tarih olmuştur.